Во усовршување на кирилицата земале двајца ученици на св. Кирил и Методиј, а тоа е св. Наум Охридски, кој е еден основачите на Преславската школа, a додека св. Климент Охридски во Паристрија го пренасочил кнезот Борис од паган, во Христијанска вера, кoј за тоа добил на подарок земја околу Охрид, каде изградил манастир и училиште. НО ТИЕ св. Наум и Климент Охридски, од почит кон своите учители ја задржале глаголицата во Охридската школа и ја продолжиле нивната дејност. Кирилицата води делумно потекло од ДРЕВНО МАКЕДОНСКОТО ПИСМО - ВЕНЕТСКОТО ПИСМО, со (најмалку 10) уникатни букви кои доаѓаат од глаголицата. Таа речиси целосно ја истиснала глаголицата за време на средниот век.

     Кирилица е азбука што се употребува за пишување кај шест природни словенски (СЛО - ВЕН - СЛОВО НА BЕНЕТИТЕ - Значи јазикот на Bенетите) јазици: (белоруски, бугарски, македонски, руски, српски и украински) како и многу други јазици од поранешниот Советски Сојуз, коишто се наоѓаат во Азија и Источна Европа. Секој од овие јазици има своја посебна верзија на азбуката, односно стекнала различни одлики во зависност од говорното подрачје.

Историја на словенската писменост

        Почетоците за тоа Словените ( слово - венето - сло - вен - словен, '' тие што зборуваат венетски'' ) да имаат своја азбука потекнуваат од причината за богослужење на својот  јазик. Пред создавањето на кирилицата, богослужбата се вршела на туѓи, неразбирливи јазици како  латинскиот. Составувачи на  Глаголицата се Кирил и Методиј, кои имале и мисионерско - просветителска дејност во повеќе словенски земји. На наше, македонско тло била создадена кирилицата.

 Светите Браќа Кирил и Методиј

Фреска на Светите Браќа во манастирот св. Јован Бигорски, дебарско, за жал писмото на фреската е на кирилица, нé на глаголица, no сепак драгоцено за нас, но треба да се знае светите браќа Кирил и Методиј ја создале ''глаголицата'', а нé ''кирилицата''.

Светите Браќа Кирил и Методиј Македонските и сесловенски просветители, фреска насликана на надворешниот ѕид на манастирот „Св. Јован Бигорски“, со оригиналната кирилица

Македонскиот владетел Самоил го испратил ''Охридскиот подарок'' - книги од Охрид, со цел да го придобие скитскиот владетел. Владимир ПРВИ ги прифатил книгите, но ја зел за жена ромејската принцеза сестрата на ромејскиот василеос Василиј ВТОРИ.

''Во меѓувреме, по испраќањето на ракописните книги од Охрид во 991, извршено е покрстување на рускиот кнез Владимир и народот, со што рускиот народ бил вклучен во семејството на христијански народи.

Самиот Владимир бил покрстен во Kорсуњ од словенски епископи и свештеници, меѓу кои во руските летописи се спомнуваат свештеникот Атанас, кој подоцна станал ’протопоп‘ на најголемата Kиевска соборна црква, и Јоаким, кој во времето кога пристигнува Самуиловиот подарок од Охрид бил Новгороски епископ, па веројатно преку него бил воспоставен контакт со Самуил''.

Така скитите (русите) постанале христијани и ја прифатиле кирилицата.

Буквите исто така имале бројчени вредности кои не биле засновани на кириличниот азбучен ред, туку биле наследени од азбуката ''КОИОНОН МАКЕДОНОН'' претходници на буквите.

Кирилични бројки

1	2	3	4	5	6	7	8	9
А	В	Г	Д	Є	Ѕ	З	И	Ѳ
10	20	30	40	50	60	70	80	90
І	К	Л	М	Н	Ѯ	Ѻ	П	Ч (Ҁ)
100	200	300	400	500	600	700	800	900
Р	С	Т	Ѵ	Ф	Х	Ѱ	Ѿ	Ц

        - 1706 - бројот,

        - 7118 - година од создавањето на светот, забележана во 1610. 2020 година е забележана во 7529 година.

Во 18 век рускиот контроверзен цар откако ја посетил Холандија, се изменил Петар Велики ги забранува ''кириличните броевѝ'' и ги воведува денешните арапски броеви.

        Впрочем современата кирилица е составена од нивните ученици  кои ја преобразиле и поедноставиле тогашната глаголица и новата видоизменета азбука во чест на Свети Кирил го добила името кирилица. Таа е составена од 44 букви.

За слепченските ракописни Триоди

На предавањето во неделата на 14 август, кое е продолжение од циклусот предавања ,,Ракописното книжевно наследство од Слепченскиот манастир“ тема беа ракописните Триоди по потекло од Слепченскиот манастир.

Во текот на предавањето се направи краток опис и презентација од дигиталниот фонд на ракописните Триоди кои потекнуваат од Слепченскиот манастир, почнувајќи од најстариот Слепченски фрагмент од Триод од 11 век, кој всушност претставува најстар зачуван кириличен фрагмент од Триодот, кој моментално се чува во Националната Руска Библиотека во Санкт Петерсбург под сигнатура F.п.I. 75, понатаму беа прикажани и опишани ракописните триоди од 12 век, 13 век, 14 век, 15 век, и 16 век, кои денес се распространети во странските библиотеки, пред се во Хрватската Академија на Науките, во Архивот на Бугарската Академија во Софија, како и во Националната Руска Библиотека во Санкт Петерсбург.

Исто така се спомна дека еден Слепченски Триод се чувал и во Народната Библиотека во Србија, но за жал бил изгорен за време на бомбардирањето на Белград на 6 април, 1941г.

Слепченскиот Триод

При описот, меѓу другото, беше укажано и на македонската вокализација не еровите, во најстарите слепченски Триоди… како и за македонската редакција на Благовештенскиот акатист на Пресвета Богородица кој е во составот на Слепченскиот Триод, и кој денес се наоѓа во Хрватската Академија на Науките под сигн. IV a4.

Слепченските ракописни Триоди се од непроценливо значење за македонското книжевно црковно наследство, бидејќи претставуваат живо сведоштво на континуитетот на духовното и просветно дело на сесловенските просветители Кирил и Методиј Солунски и нивните свети ученици на нашите простори, особено во овој наш манастир кој бил чувар на словенската писменост низ вековите и е до ден денес.

Што е Триод?

Називот Триод потекнува од македонски зборови: три + од, одам – песна, – зборник од канони, кои се состојат од три песни – т.н. Трипеснеци. Исто така карактеристични во неговиот состав се и троичните тропари (напишани од великиот учител на исихазмот Григориј Синаит, 13 – 14 в.) кои се се читаат на утрената после шестопсалмието, тоа се стихири или тропари со кои се прославува Пресвета Троица, и се практикуваат во текот на неделата за време на Великоиот Пост.

Три оди -три песни
Три сили на душата
Три Ипостаси Божји…

Триодот како богослужбена книга, претставува богата ризница на богословски-химнографски материјал и своевидно училиште на благочестието кое учи на аскеза и на морално богословие. Неговата содржина се одликува со длабочина на богословските мисли и убавина на црковните химни кои кажуваат за појавата на гревот во нас, за борбата со гревот, за молитвата, за милостината, за постот, за лекувањето на душата, за преобразувањето на страстите и за многу други исклучително важни сегменти од аскетизмот.

Во составот на Триодот влегуваат химнографски творби на најголемите византиски црковни писатели како што се:
Св. Роман Слаткопевец (5-6век),
Св. Јован Дамаскин (8 век),
Св. Козма Мајумски(8 век),
Св. Софрониј (7 век),
Св. Теодор Студит(9 век)
кому, според некои истражувачи, му се припишува и составувањето на Посниот триод, неговиот брат
Св. Јосиф Студит – исповедник и архиепископ Солунски (9 век),
монахиња Касијана (9 век),
Св. Симеон Метафраст (10 век),
Св. Јосиф песнописец (10 век),
Св Никифор Калист 14 век,
кога е направена и последната редакција на оваа книга.

Посен и Цветен Триод
Разликуваме Посен и Цветен Триод (Педесетница)

Посниот канон содржи богослужбени текстови, за четирите припремни недели кои му претходат на великиот Пост, почнувајќи од Неделата за Митарот и Фарисејот, како и за секој ден во текот на Постот, па се до Цветници (односно до Лазарева Сабота, а во поновите состави до Великата Сабота). Во него е содржан еден од најубавите канони, Покајниот канон на Св. Андреј Критски, кој е напишан со посебно вдахновение, и кој се состои од 250 тропари кои на прекрасно умешен начин се тематски поврзани со библиските песни. Некои овој канон го сметаат за една од најдобрите химнографски творби кои некогаш настанале.

Потоа овде спаѓа и Благовештенскиот акатист на Пресвета Богородица, и.т.н … и ред други прекрасни црковни химни со догматска, покајна и аскетска содржина.

ЦВЕТНИОТ ТРИОД, пак, ги содржи сите богослужби од Велигден до Недела на сите Светии. Оваа книга е наречена Цветен триод бидејќи порано содржела богослужби кои започнуваат со Цветници, односно од сабота Св. Праведен Лазар, а денес почнува од Велика Сабота.
Во Цветниот триод има богослужби на најголемите празници: Страсната Недела, прекрасниот канон на Плачот на Пресвета Богородица, службата на Велигден, (овде е и прекрасниот канон на Утрената на Пасха од Св.Јован Дамаскин), Вознесението Господово, и Слегувањето на Светиот Дух врз Апостолите.

Формирањето на Пентикостарот му се припишува на Јосиф Студит (†830), архиепископ од Солун, а Синаксарот за Педесетница го составил Никифор Калист (14 век) и други синаксари од Цветниот Триод.

Што се однесува до превод на триодот за словеногласни народи, сите истражувачи се на мислење дека тој е направен уште од времето на македонските и сесловенски просветители Св. Кирил и Методиј и нивните ученици. Во науката се смета дека Посниот триод бил преведен за време на Моравската мисија (863), додека преводот на Цветниот Триод е дело на Св. Климент Охридски. Покрај преводот на Цветниот триод Св. Климент односно го средува и го редактира Посниот дел на Триодот.

Во во ранохристијанската Македонија т.н. ''Ромеја'' апсолутно погрешно под називот '' Византија'', кога се уште не постоеле системски богословски школи (богословии и академии), високото богословско образование, покрај светотаинскиот живот во црквата, се стекнувало и преку непосредниот живот во црквата, т.е преку богослужбите, преку слушање на зборовите на црковните химни, преку поучните читања од делата на светите отци и аскетски писатели, преку неисцрпното богатство на нашиот иконопис…

Сето тоа било своевиден извор на богословското богопознание и образование.

Подоцна, систематските и схоластички школи, ја потиснале таа пракса, за жал, преку прифаќање на одредени западни принципи, кои се одликуваат со рационално-схоластички карактер и од кои честопати произлегуваат богослови без аскеза, што немаат личен духовен подвиг, и кои повеќе прилегаат на благоглаголиви говорници, кои од духовен аспект всушност се ,,риби безгласни,, кои не умеат да го искажат и да го пренесат она кое се спознава само преку личен духовен опит преку Духот на Вистината.

Триодот била една од најчесто препишуваните книги, а тоа се гледа од фактот што има повеќе стари сочувани ракописни Триоди, а најстар зачуван од нив е слепченскиот фрагмент од Триод, од 11 век.

СЛЕПЧЕНСКИ АПОСТОЛ

СЛЕПЧЕНСКИ АПОСТОЛ

Потекнува од втората половина на 12 век. Содржи 154 пергаментни листа, 27 х 21,5 см. Пишуван е од двајца пишувачи со кирилско писмо (некои листови се палимпсест врз постар ракопис со КОИНОН МАКЕДОНОН писмо). Украсен е со оригинални заставки и иницијали од тератолошки, зооморфен тип. Според содржината претставува полн изборен апостол. Ракописот првобитно му припаѓал на манастирот Слепче, Демирхисарско, а во 1845 год. е пронајден од В. Григорович. Во текот на 19 век ракописот бил разнесуван дел по дел на повеќе страни надвор од Македонија.

Место на чување: Санкт Петербург, РНБ, F. n. l. 101 збирка на Верковиќ (130 л.), F.n. І. 101а Сар. (6 л.); Библиотека Академий наук 24. 4. 6, Срезн. 53 л.); Москва, РГБ, збирка на Григорович. 14 (M. 1696) (6 л.); Киев ЦБАН ДАП. 25 (л);
Лит.: Г.А. Ильинский, Слепченский апостол ХІ века, Москва 1912; В. Десподова.

 

1.

ЗАГРЕПСКИ ТРИОД

ЗАГРЕПСКИ ТРИОД

Потекнува од 13 век. Содржи 196 пергаментни листа, 19 X 26,7см. Пишуван е со кирилско писмо. Содржи посен и цветен дел. Според јазичните особености потекнува од западна Македонија, од Охридската книжевна школа. Во него се спомнуваат имињата на св. Кирил Филозоф и на св. Методиј. Се смета дека, заедно со Шафариковиот триод, претставува најстар структурен тип на македонски триод од 13 век.

Има записи на маргините.

Место на чување: Загреб, Архив на ХАЗУ, IV d 107
Лит.: V. Mosin, Heretici trojezicnici u staroslovenskom prijevodu Trioda, Sovo 22, Zagreb, 1972, 117-125; Л. Славева, За македонски триод од 13 век (т. н. старословенскиот триод), ''Slovo 22, Zagreb. 1972, 93-116;'' Л. Славева, Неумска нотација два словенски триодни ракописи од македонска редакција, МАНУ Прилози IX, 2, Скопје 1984 101- 112; Л. Славева, Структурна еволуција на македонските триоди, Зб Климент Охридски, студии, Скопје 1986, 77-88; Е. Црвенковска, Загрейски шриод, Стари текстови 7, Скопје 1999.

2.

"Пентикостар" (Цветен триод)

"Пентикостар (Цветен триод) црквенословенски ракопис од Преспанско, македонска редакција од крајот на 13 век.

3.

ЛЕСНОВСКИ ПРОЛОГ

ЛЕСНОВСКИ ПРОЛОГ

Потекнува од периодот меѓу 1330 и 1340 год. Содржи 221 + 1 пергаментен лист, 25 х 17,5 см. Пишуван е во Лесновскиот манастир од двајца пишувачи, од кои едниот бил Станислав Лесновски. Писмото е кирилско. Украсен е со скромна орнаментика, главно изразена кај иницијалните букви. Содржинската структура е стара (нестиховна) од типот на Константин Мокисиски. Има и кратки житија за некои од македонските т.н. словенските светители. Во 1330 и 1340 год. во Лесновскиот книжевен центар се препишале уште два пролога од една иста предлошка, во кои исто така со пишување учествувал Станислав Лесновски (Прв лесновски пролог Белград, САНУ бр. 53 и Трет лесновски пролог- Белград, НБ, Стара збирка бр. 27).

Место на чување: Белград, НБ, Нова збирка Pc 705.

4.

АНТОЛОГИСКИ ЗБОРНИК

АНТОЛОГИСКИ ЗБОРНИК

Потекнува од 1473 год. Содржи 3 + 562 хартиени листа, 29 х 20,5 см. Пишуван е од Владислав Граматик во манастирот во с.Матејче, кај Куманово. Писмото е кирилско. Украсен со заставки во македонски стил, во кој се испреплетуваат и примеси од исламски влијанија. Содржи 22 слова од зборникот „Андријанти“ на Јован Златоуст, како и други слова од истиот автор и од Ефрем Сирин, Анастасиј Синаитски и Теодор Андидски. Од неговата корица е одлепен и т.н. „Рилски глаголски лист“ од 11 век (скинат од стар македонски глаголски ракопис и залепен при подврзувањето на ракописот). Има запис од пишувачот, како и други понови записи.

Место на чување: Рилски манастир, бр.3/6.

5.

ОХРИДСКИ АПОСТОЛ

ОХРИДСКИ АПОСТОЛ

Потекнува од последната четвртина на 12 век. Содржи 112 пергаментни листа, 16 х 21 см. Пишуван е од еден главен и уште двајца пишувачи, со кирилско писмо. Наместа има текст со глаголица, што укажува дека веројатно имал глаголска предлошка. Има скромна разновидна илуминација во зооморфен стил, иницијали со плетенки и иницијали во геометриски стил, како и заставки. Според содржината претставува краток изборен апостол. На крајот има календар (месецослов) со словенски имиња на месеците. Се вбројува меѓу текстовите што и припаѓаат на Охридската книжевна школа. В. И. Григорович го пронашол ракописот во 1845 год. во Охридската соборна црква, па според тоа е наречен Охридски апостол.

Место на чување: Москва, РГБ, Григ. 13 (М. 1695)

 

6.

МАКЕДОНСКИ ПРОЛОГ

МАКЕДОНСКИ ПРОЛОГ

Потекнува од крајот на 18 век. Содржи 13 пергаментни листа и неколку откинати поситни парчиња, 26 X 17,5 см. Писмото кирилско. Украсен со скромна орнаментика, главно црвени геометриски иницијали. Има стара нестиховна содржинска структура од типот на Константин Мокисиски, со житијни текстови за целата година. Меѓу нив има и препис на патеричниот расказ „Отец Герасим и лавот“. Има неколку помали записи.

Украден од бугрите.

7.

ТРИОДОТ ОД ОРБЕЛЕ - Македонски триод

ТРИОДОТ ОД ОРБЕЛЕ - Македонски триод

ТРИОДОТ ОД ОРБЕЛЕ

Орбеловиот триод е Македонски книжевен споменик од втората половина на 13 век. Има 241 + 4 листови пергамент.

Името го носи по селото Орбеле, денешна Албанија, каде што е пронајден. Доаѓа од Охридската книжна школа. Ракописот е слаб и шарен триод (триод-пентекостар). Според Стефан Кожухаров, текстот за првпат содржи систематско снимање на слогови означени за пеење со развлечена буква. Тоа значи повторување на самогласката на која се пее одреден музички елемент. Текстот во ракописот е даден како што би се пеел - во литургиски изговор. Во 4 пеења во триодот е забележана гласовна модулација, што е многу ретко во словенските ракописи.

Ракописот паднал во рацете на Стефан Верковиќ во 1873 година. Денес се чува во Руската национална библиотека во Санкт Петербург (бр. F.p.I.102, Vyaz. F.124/4, Vyaz. F.124/10).

8.

БИТОЛСКИ ТРИОД

БИТОЛСКИ ТРИОД

Битолскиот триод, познат и како Кичевски — македонски средновековен ракопис, кој според записите што стојат на него, ракописот го пишувал Георги Граматик од с.Вапа-Дебарско во с.С'лп-Кичевско. Пишуван е на пергамент во втората половина на 12 век, со уставно писмо, на 101л. (275?195мм) и е пронајден во 1907 година. Текстот е кирилски со тоа што на 56 места се вметнувани цели изрази со глаголско писмо. Тука, заедно со трипеснеците на македонските химнографи стојат и оригиналните трипеснеци на Константин Брегалнички (подоцна Преславски). Интресно е и тоа што на повеќе места има екфонетски знаци. Сите овие и другите писмени траги зборуваат дека ги носи јазичните особености на Охридската книжевна школа. Битолскиот триод се наоѓа во ракописниот оддел на Бугарската академија на науките во Софија. под бр. 38. Она што е посебно значајно за триодните текстови е фактот во нив да се откриваат и оригинални стихови од нашите познати средновековни творци (Климент Охридски, Наум Охридски и др.). Тоа се најсигурните сведоци дека и на овие битолски простори многу долго се задржале кирилометодиевската глаголска традиција. Во многу од нив сретнуваме и глаголско и кирилско писмо. Иако кирилицата сè повеќе се користела, глаголицата и натаму се практикувала, после неколку векови по Климента, на нашиве терени.

Во овој натпис се зачувани знаци од живиот запаномакедонски говор од втората половина на 12 век.

 

9.

 

Указот на Стефан Милутин

1299_Стефан Милутин (благочестиви  Македонски цар)

        Указ на Стефан Милутин, дедото на Цар Душан, од 1299 година. И двајцата сé титулирале како македонски цареви. Фотографија од указот беше објавена на страницата на Народната библиотека на Србија, која набрзо подоцна беше отстранета од таму.

 

10.

 

Преписи на Душановиот Законик

Преписи на Душановиот Законик

Овој историски податок, во 19 век и сметал на тогашната српска интелегенција, која била во зародиш, па затоа и има бројни фалсификати на српските средновековни документи во нивното преобјавување во 19 век. 

Франц Миклошич, кој заедно со Вук Караџиќ во светот за прв пат објавуваа документи од средновековната српска историја, во монументалното дело “Monumenta Serbica“, титулацијата на Цар Душан од софискиот и раваничкиот запис е пренесена како: „Стефан во Христа Бога верен цар грчки“ (F. Miklošič, Monumenta Serbica, str 154). Но, во спомантите преписи на Душановиот Законик, јасно стои "Стефан во Христа Бога верен цар македонски“. Од таму иде  секаде каде што е спомнато македонското име, српските историчари и преобјавувачи на српски средновековни документи од 19 век, зборот “македонски“ го заменувале со “грчки“ или “ромејски“. 

 

11.

 

СТРУМИЧКИ (МАКЕДОНСКИ) АПОСТОЛ

СТРУМИЧКИ (МАКЕДОНСКИ) АПОСТОЛ

Потекнува од втората половина на 13 век.
Содржи 88 пергаментни листови со слаб квалитет, 24 х 17 см. Пишуван е од еден пишувач со кирилско писмо. Иницијалите се имитација на македонски орнамент. Според содржината претставува краток изборен апостол. (месецослов) со македонски имиња на месеците. Од 1833 год. се наоѓа во збирката на Шафарик, па во науката се споменува и како ''Шафариков апостол'', иако вообичаено е познат како Струмички или Македонски, според потеклото.

Место на чување: Прага, НМ, ІХ Е 25, збирка на П. Ј. Шафарик. 

 

12.

 

БОЛОЊСКИ ПСАЛТИР

БОЛОЊСКИ ПСАЛТИР

Потекнува од периодот помеѓу 1230 и 1241 год.

Содржи 264 пергаментни листа, 27 X 20 CM. Пишуван e од Јосиф и Тихота во с. Рамне, охридско. Текстот е пишуван во две колони, псалтирниот текст со покрупно, а толкувањата со поситно писмо. Наместа се среќаваат одделни букви зборови, дури и цели изрази испишани со глаголица. Богато е украсен со заставки и иницијали во тератолошки стил. Според содржината претставува толковен псалтир. Ракописот е настанат во Охридската книжевна школа.

Место на чување: Болоња, Универзитетска библиотека 2499. Ех. ВіЬ. S. Salv. 583.

Лит.: В. Щепкин. Болонская псалтырь, Спб. 1906.;_V. Jagic, Psalerium Bononiense, Vindobonae- Berolini - Petropoli, 1907;

13.

 

ПСАЛТИР ОД 15 ДO 16 ВЕК

ПСАЛТИР ОД 15 ДO 16 ВЕК

Потекнува од 15 - 16 век.
Содржи 253 хартиени листа, 21 Х 13,5 см. Илуминацијата е доста скромна, има заставки во вид на плетени гајтани со црн колорит и иницијали во геометриско-флорален стил работени со црвен колорит. Содржи делови од псалтир, часослов и синаксар во кој се споменува и св. Кирил Филозоф. Има неколку записи, а во еден од нив се споменува Македонија.
Место на чување: Завод и музеј – Охрид, инв. бр. 92.
Лит.: ''V. Mošin'', Ракописи на Народниот музеј во Охрид, ''Les manuscrits du Musee national d'Ochrida'', Зборник на трудови, посебно издание по повод 10- годишнината од основувањето на музејот, посветено на 7 - oт меѓународен конгрес на т.н. ''византолозите'', Охрид 1961, 163-243;

Слепчанскиот наменски писмовник од 16 век

Македонците најмалку пред четири века имале наменски прирачници во кои со образец било објаснето како треба да се изгледа секое писмо во зависност од тоа на кого му се испраќа. Според овие прирачници, или писмовници, секој можел да види како се пишува писмо до пријател, до кнез, принц, владетел, трговец, итн. Во Македонија постојат повеќе вакви сочувани писмовници од 16 до 19 век, кои даваат пресек на историскиот развој и значењето на комуникацијата воопшто. Слепчанскиот писмовник од 16 век, напишан во истоимениот манастир во Демирхисарско, кој денес се чува во Државната библиотека во Москва, содржи 17 обрасци за пишување на писма до црковни и световни лица, меѓу кои и до султанот Сулејман Величествени.

Според образецот објавен во писмовникот, секој што ќе посакал да му напише писмо на Сулејман морал да го титулира како „цар на Македонија и други земји“.

Модифицирана кирилица, со називите

      СОВРЕМЕНАТА  Македонска кирилица

     СОВРЕМЕНАТА  Македонската кирилична азбука е составена во 1945 година по налог на АСНОМ. Има 31 буква и е најслична со српската кирилична азбука со исклучок на буквите Ѕ, Ќ и Ѓ. Македонскиот јазик има едно единствено писмо а тоа е кирилицата. За разлика од некои други јазици коишто имаат своја верзија и на латиничното писмо македонскиот ја нема. Затоа единствена официјална азбука на македонскиот јазик е кирилицата.

      СОВРЕМЕНАТА Македонска азбука 

       СОВРЕМЕНАТА  Македонската азбука е официјално писмо на територијата на Република Македонија. Базирана е врз кирилицата со одредени модификации приспособени на македонскиот фонетски систем. Современата македонска азбука се базира врз кириличната азбука на Крсте Петков Мисирков, а некои ортографски знаци се преземени од азбуката на Вук Караџиќ иако Крсте Петков Мисирков користел знаци за истите тие гласови. 

      Од азбуката на Вук Караџиќ се прифатени графовите за буквите љ, њ и џ, а сите останати специфичности се според препораките на Мисирков. Истите букви присутни се и во азбуката на Крсте Петков Мисирков, но со графички симболи л' и н'.

       Важно е да се напомне дека од азбуката на Вук Караџиќ се прифатени само графовите за буквите, но не и гласовите кои на овие графови им соодветствуваат во истата азбука.

       СОВРЕМЕНАТА Македонска азбука: 

        Уникатни букви 

     Македонскиот јазик содржи ред посебни фонеми (споредено со соседите); затоа, се јавува потреба од посебни македонски букви. Историски гледано, овие букви потекнуваат од 19-тиот век. Во своето дело ''За македонцките работи'', македонистот Крсте Петков Мисирков користи комбинации од г' и к' за да ги претстави фонемите /ѓ/ и /ќ/. Покрај тоа, буквата i тогаш се користела каде што денес се користи ј.

    Буквите љ, њ и џ гледани по облик се од српско потекло, но нивните предци се јасно илустрирани во Мисирковата книга како л' и н', а во порани текстови како ль и нь (како во делата на Марко Цепенков), кои очигледно служеле како инспирација за современите адаптации. Изненадувачки, сè до крајот на Втората Светска војна, овие букви спарени со меки знаци се користеле наместо денес утврдените облици. Постојат индикации дека денешниот изговор на гласот љ како лј, всушност е наметнат од северните македонски дијалекти, додека оригиналниот изговор на гласот е мекото л, односно ль, како во централно-западните дијалекти. Така во Мијачијата сe уште се пишува и се изговара Лубе наместо Љубе.

    Денес, буквата '' ѕ '' е единствена на македонскиот јазик, но мора да се спомене дека истата е многу постара,.....

СОВРЕМЕНАТO   Македонско ракописно писмо

СОВРЕМЕНАТO   Македонско ракописно писмо

РАЗВИВАЊЕ НА КИРИЛИЦАТА КАЈ ДРУГИТЕ СЛОВЕНСКИ НАРОДИ

Познат букварот од манастирот ''Високи Дечани'', Косово и Метохија, каде исто така ја има буквата ''Ѕ'' - 1597

На почетокот од прифаќањето на азбуката "Кирилица", многу словенски земји и народи (словен - сло вен - слово венето - зборуваат исто или слично) ја прифатиле и ја користеле "Македонската Кирилица" на Наум и Климент Охридски и Костантин Брегалнички.
Со споредба на печатените книги низ вековите може да се утврди од кога "словенските нариди" се "одделиле писмено" од Македонскиот јазик.
Буквата "Ѕ", како во минатото и денес е одлика кај Македонскиот јазик, но постепено другите "словенски правописи" за да докажат своја посебност ја отфрлиле и додале по некоја нова буква на нивните ''кирилици''.
Така на пример преку споредба на печатените "буквари", србите буквите "Ѕ" но и "Џ"" ги користеле во 1851, потоа ги отфрлиле, со споредби на нивните буквари може да се открие кога.

Буквар печатен во Белград 1851 каде јасно се гледа дека србите тогаш ги користеле буквите ''Ѕ'' и ''Џ''.

Исто и русите 1777 - ма година користеле "Ѕ":

Руски буквар печатен 1777 година, каде јасно се гледа дека тогаш ja користеле буквaтa ''Ѕ''

Руски буквар печатен 1777 година - броевите

Значи сите "словенски народи" кои ја прифатиле "кирилицата", постепено се одделиле "симболично литературно" од старо-македонскиот јазик, за да докажат своја посебност.
Дека старо-македонскиот јазик и денешниот Македински јазик СЀ ЕДНО ИСТО, a тоа писмо "Кирилица" е Македонска иновација. Eден од повеќето показатели кој докажува е тоа што САМО Македонците останале да ја користат буквата "Ѕ", уште од самиот почеток (буквата "Ѕ" е многу, многу подревна во Македонскиот јазик) на осмисливањето на кирилицата до ден денес, евентуално и буквата "Џ" или некои други букви.
Со усовршуваење на Македонскиот јазик секако и Македонскиот правопис отфрлил некои букви од "правобитната кирилица", зошто немало потеба од "повторување на букви и слогови", како на пример буквата "я" - ''ја'', која е руски производ после 1800 година, или "ю" - '' ју'' и некoи други букви.

Овој руски буквар од 1777, е доказ дека бугарите не ''направилѐ'' ништо освен тоа да прифатат тоа што им сервирале русите после 1875. E евидентно дека ''татарската кирилица'' која им ја дале Македонските учители Наум и Климент Охридски и Костантин Брегалнички се разликува од днешната ''бугарската кирилица''.

 

Копираит © Македонија е СЕ ☼ MAKEDONIAeSE.com ☼ Сите Права Задржани